ကျွန်ပ်တို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် လေ့လာကြည့်ပါက မသန်စွမ်းသောသူများစွာကို တွေ့ရနိုင်ပါသည်။ သူတို့ အမှန်တကယ် လိုအပ်နေသည်မှာ နွေးထွေးသောမေတ္တာဖြင့် ဂရုစိုက်မှုပင်ဖြစ်သည်။ သမ္မာကျမ်းစာထဲတွင် ရှောလုဘုရင်၏မြေး မေဖိဗောရှက်သည် ခြေမဆွံ့သောသူ ဖြစ်ခဲ့ရသော်လည်း ဒါဝဒ်မင်းကြီး၏ ဂရုစိုက်မှုမေတ္တာကြောင့် သူ၏အသက်တာတွင် မျှော်လင့်ခြင်းအသစ်ကို ပြန်လည်ရရှိနိုင်ခဲ့သည်။

၂၀၁၄ခုနှစ်၊ သန်းခေါင်းစာရင်းအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သူ လူဦးရေ သန်းပေါင်း (၅၀)ကျော်ရှိသည့်အနက်(၄.၅)ရာခိုင်နှုန်း(နှစ်သန်းသုံးသောင်းကျော် သောသူများ)သည် မသန်စွမ်းသူ များ (ဏနသစူန တငအ့ ိငျဘေူန)အဖြစ်နေထိုင်သွားလာ အသက် ရှင်နေကြသည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ တို့သည် လူ့အသိုင်းအဝိုင်းအ တွင်း မေ့လျော့ခံရမှု၊ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင် အထင်သေးခံရမှု၊အစွမ်းအစဖော် ထုတ်ခွင့် နည်းပါးမှုများကို တွေ့ ကြုံနေရကြပါသည်။

အမှန်တကယ်တွင် သူတို့သည် အလွန်တန်ဖိုးကြီး သူ များဖြစ်ပြီး၊ ကျွနု်ပ်တို့နှင့် တန်းတူ ညီတူ အခွင့်အရေးရှိသူများ၊ လူ သားတစ်ဦးတွင်ရှိသည့်အစွမ်းအ စအတိုင်း လှပစွာ အသက်ရှင် နိုင် သူများပင် ဖြစ်ကြပါသည်။ တစ် ဖက်တွင်လည်း သူတို့ကိုမည်ကဲ့ သို့ ြုပမူဆက်ဆံရမည်၊ လူ့အသိုင်းအဝိုင်း အတွင်း မည်ကဲ့သို့ ထည့် သွင်းစဉ်းစားရမည်ကို သိရှိရန် လို အပ်နေသည်။လူ့ လောကသို့ ရောက်ရှိ လာချိန်တွင် မသန်စွမ်းဖြစ်ရခြင်း ၏အကြောင်းအရင်း(၄)မျိုးရှိ သည်။ ၎င်းတို့မှာ –

(၁)မွေးရာပါ (သို့မဟုတ်) တိုင်း ပြည်အတွက် အသက်ပေးအနစ် နာခံမှု(သို့မဟုတ်)မတော်တ ဆဖြစ်ပွားမှုစသည်တို့ကြောင့် (ကိုယ်ခန္ဓာ)ကိုယ်လက်အင်္ဂါမ သန်စွမ်းဖြစ်ခြင်း၊ (၂)အမြင်အာရုံမသန်စွမ်းဖြစ် ခြင်း၊ (၃)အကြားအာရုံမသန်စွမ်းဖြစ် ခြင်းနှင့်(၄)အထူးဂရုပြုစောင့်ရှောက်ရန် လိုအပ်သောသူများတို့ဖြစ်ပါ သည်။

အထူးဂရုပြုစောင့်ရှော က်ရန်လိုအပ်သောသူများအနက် မှ ဦးနှောက်နှင့်ဉာဏ်ရည် မသန် စွမ်းဖြစ်ခြင်းတွင် အော်တစ်စင် (Autism Spectrum Disorder(ASD) အပါအဝင်၊ Cerebral Palsy (CP), Do wn Syndrome (DS) နှင့် စာ သင်ကြားရန်ခက်ခဲခြင်း (Lear- ning Difficulties) Atention Deficit Hyperactive Disorder(ADHDစသည့် သူများ ပါဝင်ကြပါသည်။

အထက်ပါ မသန်စွမ်းအ မျိုးအစားများထဲမှ အထူးဂရုပြု စောင့်ရောက်ရန် လိုအပ်သော က လေး၊ လူငယ်များအကြောင်းကို တင်ပြဆွေးနွေးလိုပါသည်။ ကျွန် မကိုယ်တိုင်လည်း အထူးဂရုပြု စောင့်ရှောက်ရန် လိုအပ်သော က လေးများအား သင်ကြားပေးနေ သည့် Lighthouse Learn- ing Centerတွင် လုပ်ကိုင် လျက်ရှိနေပါသောကြောင့် အဆို ပါ ကလေးများနှင့် နေ့စဉ်အမြဲ ပြောဆိုဆက်ဆံနေရပါသည်။

အထူးဂရုပြု စောင့်ရှောက်ရန်လိုအပ်သော ကလေးများ အကြောင်းထဲမှ အော်တစ်စင်အ ကြောင်းကို အဓိကဆွေးနွေးမည် ဖြစ်ပြီး၊ ထို Children/Adult with autism များအား မည် ကဲ့သို့ ပြုမူဆက်ဆံရမည်ကိုပါ ပူး တွဲတင်ပြသွားပါမည်။အော်တစ်စင်ဆိုသည် မှာ လူတစ်ဦး၏ဘဝတစ်လျှောက် လုံး၌ စွမ်းဆောင်ရည်အချို့ ဖွံ့ ဖြိုး ခြင်း ချွတ်ယွင်းနေသော အခြေအ နေတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အဆိုပါ စွမ်း ဆောင်ရည်ဖွံ့ ဖြိုးမှု ချွတ်ယွင်းခြင်း များသည်ဦးနှောက်အာရုံကြော ဆိုင်ရာဖွံ့ ဖြိုးမှု ပုံမမှန်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ အော်တစ်စင်သည် အဓိ ကအားဖြင့်ကဏ္ဍကြီး(၂)ရပ်တွင်လူ၏စွမ်းဆောင်ရည် ဖွံ့ ဖြိုးမှုများ ကိုထိခိုက်ချွတ်ယွင်းစေသည်။ အဆိုပါကဏ္ဍကြီး(၂)ရပ် မှာ (၁)လူမှုဆက်ဆံရေ (Social Interaction) နှင့် ဆက်သွယ် ပြောဆိုဆက်ဆံခြင်း (Social Communication)(၂)အမူအကျင့်တစ်ခုကို ထပ်ခါ တလဲလဲ လုပ်ဆောင်ခြင်း(Repetitive Behaviour)တို့ဖြစ်ပါသည်။

အော်တစ်စင်၏ဖွံ့ ဖြိုးမှု ပုံ မမှန်ခြင်းသည်သဘာဝအား ဖြင့် ကျယ်ဝန်းလှပါသည်။ အော် တစ်စင်ရှိနေသူများအချင်းချင်း တူလျှင်ပင် အမူအကျင့်အားဖြင့် လည်းကောင်း၊ စွမ်းဆောင်ရည် အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ တစ်ဦး နှင့်တစ်ဦး အလွန်အမင်း ကွာဟ ခြားနားနိုင်ကြောင်းကို တွေ့ရှိရ ပါသည်။ ဒီနေရာတွင် အော်တစ် စင်နှင့်ပတ်သက်သော အမူအ ကျင့်တချို့အားဖော်ပြပေးလိုပါ သည်။

အော်တစ်စင်ပူးတွဲရှိ သော ကလေး/လူငယ်များ၏ အ မူအကျင့်တချို့(Children/ Adult with autism)
(၁)မျက်လုံးချင်းဆိုင်၍ မကြည့် တတ်ခြင်း/အကြည့်နည်းခြင်း၊
(၂)အပြောင်းအလဲကို လက်မခံ ခြင်း၊
(၃)တစ်ခုခုကိုထပ်ခါတလဲလဲ ဆောင်ရွက်နေတတ်ခြင်း၊
(၄)သံယောင်လိုက်ပြောဆိုခြင်း၊
(၅)အခြားသူများနှင့် ရောနှောနေ ထိုင်ရန် ခက်ခဲခြင်း၊
(၆)အခြားသူများနှင့် ပူးပေါင်းမ ဆောင်ရွက်တတ်ခြင်း၊
(၇)အကြောင်းထင်ရှားမရှိဘဲ ရယ်ခြင်း၊ ငိုခြင်း၊
(၈)မကြောက်တတ်ခြင်း၊အန္တ ရာယ်ကိုမသိခြင်း၊
(၉)အော်ဟစ်ငိုယိုသောင်းကျန်း ခြင်း၊
(၁၀)မိမိကိုယ်ကို အနာတရပြု လုပ်ခြင်းနှင့် ရန်လိုခြင်းတို့ ဖြစ်ပါ သည်။

အော်တစ်စင်ကလေး များသည် ကျွန်မတို့ ဆရာ/ဆရာ မ၊ မိဘများ၏ အဆူခံချင်၍၊ ကျွန် မတို့အား စိတ်ပင်ပန်းစေ၍ တမင် ရည်ရွယ် လုပ်ဆောင်ခြင်းမျိုး မ ဟုတ်ပါ။ သူတို့သည် ကလေး၊ လူငယ်တစ်ယောက်သာဖြစ်ပြီး တခြားကလေး၊ လူငယ်များကဲ့ သို့ ပင် တူညီမှုရှိပါသည်။ သို့သော် တစ်ဦးချင်းစီ၏ သီးခြားပုံစံ တိုး တက်မှုအဆင့်၊ အခြေခံလိုအပ် ချက်၊ သင်ကြားမှုအထောက်အ ကူနှင့် ဆီလျော်အောင်ပြုလုပ်ပေး ရန် လိုအပ်ပါသည်။

သို့ ဖြစ်၍ မိဘ၊ ဆရာများ ကို အော်တစ်စင်ကလေး၊ လူငယ် များနှင့် ပတ်သက်ပြီး အကြောင်း အရာများကို နားလည်နိုင်စေရန် နှင့် မိမိကလေးများကို မည်ကဲ့သို့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်သည်ကို အ နည်းငယ်သိရှိနိုင်ရန် အောက် ဖော်ပြပါ အချက်(၁၀)ချက်ကို ဆက်လက်တင် ပြလိုပါသည်။ ဒီနေရာမှာ ]ကျွနု်ပ်}ဆိုသော အ သုံးအနှုန်းမှာ ]အော်တစ်စင်}က လေးများအား ကိုယ်စားပြုသည် ကို သတိပြုစေချင်ပါသည်။

(၁)ပထမဦးစွာ ကျွန်ုပ်ဟာ က လေးတစ်ယောက်ပါ။ ကျွန်ုပ်မှာ အော်တစ်စင်ရှိတယ်။ ကျွန်ုပ်ဟာက အော်တစ်စင်ကို အစပြုနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။
ဥပမာ-မျက်မှန်တပ် ထားသော အမျိုးသမီးကို စတွေ့ ချင်း မျက်မှန်နှင့်ဟု ကျွန်မတို့ လွယ်လင့်တကူ သတိပြုနိုင်ပါ သည်။ တစ်ဆက်တည်းမှာပင် ထိုအမျိုးသမီးတွင် မျက်မှန်အပြင် အခြားစိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်း သောအချက်များ ရှိနေသည်ကိုပါ အလိုအလျောက် သိမည်ဖြစ်ပါ သည်။ ထို့အတူ အော်တစ်စင် လေးများအား တွေ့ချိန်တွင် သူ တို့တွေကို တခြားသူများကဲ့သို့ တ ခြားထူးခြားသည့် စွမ်းဆောင်နိုင် ရည်များစွာ ရှိနေသည်ကို သိစေ ချင်ပါသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် အော်တစ်စင်ကို အဓိကအာရုံမ စိုက်ဘဲ လူတစ်ဦးကဲ့သို့ သာ မြင် စေလိုခြင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။

(၂)သင်ဟာ ကျွနု်ပ်ရဲ့ မိသားစုဝင် တစ်ဦးဖြစ်မယ်ဆိုရင် ဘယ်အခြေ အနေပဲဖြစ်ဖြစ် ကျွနု်ပ်ကိုချစ်ပါ။ အော်တစ်စင်ပူးတွဲရှိသူ များသည် သူတို့အားဂရုစိုက်ရန်၊ နွေးထွေးကြင်နာရန်နှင့် အချိန် ပေးရန် လိုချင်သူများ ဖြစ်ကြပေ သည်။

(၃)ဘာသာစကားက ကျွနု်ပ်အ တွက် သိပ်ခက်ခဲပါတယ်။ ကျွနု်ပ်ကအမြင်ပိုင်း (ဠငျကေူ)ကိုတော့ တွေးခေါ်နှိုင်း ယှဉ်နိုင်ပါ တယ်။ အထူးသဖြင့် အော်တစ် စင်ပူးတွဲရှိသော ကလေး၊ လူငယ်များသည် ရုပ်ပုံကိုကြည့်ပြီး လုပ် ဆောင်ရခြင်းကို ပို၍လွယ်ကူစွာ မှတ်သားနိုင်လေ့ရှိသည်။ထို့ ကြောင့် သူတို့နှင့် ဆက်ဆံပြော ဆိုရာတွင် ပုံကားချပ်များနှင့် ပန်း ချီများဆွဲ၍ အသုံးပြုခြင်းက ထိ ရောက်သည့် ဆက်သွယ်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။

(၄)ကျွန်ုပ်ရဲ့စကားလုံးတွေက အ ကန့်အသတ်ရှိခြင်းကြောင့် ကျေး ဇူးပြု၍ ကျွန်ုပ်ကိုစိတ်ရှည်ပေးပါ။ အပြောပိုင်းမှာ အခက် အခဲရှိနိုင်သည့်အတွက်လည်း ကောင်း၊ ဝေါဟာရ နည်းသေး သည့်အတွက်လည်းကောင်း၊ သူ တို့ပြောဆိုသည့်စကား နားလည် နိုင်ဖို့ ကြိုးစားစိတ်ရှည်ပေးရန် လို အပ်ပါသည်။

(၅)အချင်းချင်း လူမှုဆက်ဆံရေး အတွက် သင်ပေးပါ။ ရွယ်တူသူငယ်ချင်းများ၊ မိတ်ဆွေ အသိုင်းအဝိုင်းများနှင့် ပြောဆိုဆက်ဆံရေးတွင်လုပ် သင့်သည့်အရာ၊ မလုပ်ဆောင် သင့်သည့် အရာများကိုလည်း ကောင်း၊ လူ့စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း များကိုလည်းကောင်း၊ သင်ပေး ရန်လိုအပ်ပါ သည်။

(၆)ကျွန်ုပ်ဟာတိကျခြင်း၊တ ကယ်ဖြစ်ခြင်း၊တကယ်ရှိခြင်း၊ ဖြစ် ခြင်းကိုသာ သီးသန့်နည်းလမ်း နဲ့ တွေးခေါ်သူတွေဖြစ်ပါ တယ်။ ဆိုလိုရင်းမှာ Children/Adult with Autism များကို ပြောဆိုရာတွင် ရိုးရှင်း သည့် စကားလုံးများကိုပြောဆို ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဥပမာ-“သူ့ မျက်နှာလေးက လမင်းကဲ့သို့ ဖြူ စင်နေတာပဲ”ဆိုသည့် အနှိုင်းပြ အလင်္ကာစကားစုများထက်၊ ပိုမို ရိုးရှင်း လွယ်ကူတိကျသည့် “သူ့ မျက်နှာကဖြူတယ်”ဟူသော အ သုံးအနှုန်းက သူတို့အား ပိုမိုနား လည်စေသည်။

(၇)ကျွန်ုပ်လုပ်ဆောင်နိုင်သော် လည်း မလုပ်ဖို့ရွေးချယ်ခြင်းနှင့် ကျွနု်ပ် မလုပ်နိုင်ခြင်းတို့(၂)ခု အ ကြား ခွဲခြားသိရှိရန် ကျေးဇူးပြု၍ သတိရပါ။
ဤနေရာတွင် ရှင်းပြလို သည်မှာလုပ်ရမည်ကိုသိပြီး မလုပ်ဘဲနေခြင်းနှင့် လုပ်နိုင်ရန် အသိပညာစွမ်းရည်မရှိခြင်းက ကလေး/လူငယ် ခွဲခြားသိရှိစေ ရန် သင်ပြဖို့ လိုအပ်ပါသည်။

(၈)ကျွန်ုပ်မလုပ်နိုင်တာထက် ကျွနု်ပ်ဘာလုပ်နိုင်သလဲဆိုတာ အာရုံစိုက်ပါ၊ အားဖြည့်ပေးပါ။ ကျွန်မတို့အနေဖြင့်အော် တစ်စင် ကလေးများနှင့် ဆက်ဆံ လုပ်ကိုင်ချိန်တွင် သူတို့မလုပ်နိုင် သော အရာများထက် သူတို့၏ အားသန်မှု၊ စိတ်ဝင်စားမှုများကို ကြိုပြီး အာရုံစိုက်ရန် လိုအပ်ပါ သည်။

(၉)ကျွန်ုပ်ပေါက်ကွဲရခြင်း၏ဖြစ် ရပ်၊ အခြေအနေကို ခွဲခြားသိဖို့ ကြိုးစားပေးပါ။ Children/Adult with Autism များ၏ အမူအ ကျင့်တိုင်းက ကျွန်မတို့အား ပြော ဆိုနေသည်ကို နားလည်စေချင်ပါ သည်။ သူတို့ စိတ်ဆိုးပေါက်ကွဲရ ခြင်း အကြောင်းအရင်းက အမြဲ ရှိစမြဲပင်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် သူ တို့ စိတ်ဆိုးပေါက်ကွဲနေရခြင်း အ ကြောင်းအရင်းကို သိရှိစေရန် ပ ထမဦးစွာ ကြိုးစားရမည် ဖြစ်ပါ သည်။

(၁၀)နိဂုံးချုပ်အဆုံးသတ်က တော့ စကားလုံး(၃)လုံးပါ။ စိတ်ရှည်သည်းခံခြင်း၊ စိတ်ရှည်သည်းခံခြင်း၊ စိတ်ရှည် သည်းခံ ခြင်း၊ ကျွန်မတို့မိသားစုဝင် (သို့မဟုတ်)ပတ်ဝန်းကျင်(သို့မ ဟုတ်)အသင်းတော်မှာ Children /Adult with Autism တွေကို တွေ့ ကြုံဆက်ဆံရတဲ့အ ချိန် သူတို့၏ တုံ့ပြန်မှုတိုင်းအပေါ် စိတ်ရှည်သည်းခံခြင်းဖြင့်ပြုမူ ဆက်ဆံပေးဖို့ လိုအပ်ပါသည်။

အချုပ်ဆိုသော် Children /Adult with Special Needs (အထူးဂရုပြု စောင့် ရှောက်ရန် လိုအပ်သော ကလေး များ)သည် အင်မတန် တန်ဖိုး ကြီးသည့်သူများဖြစ်ပြီး ဘုရားပိုင် ဆိုင်ထားသည့်ရတနာ၊ တစ်နည်း အားဖြင့် ဘုရား၏ပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ် သည်။ သူတို့တွင် လိုအပ်ချက်ရှိ နေခြင်းသည် သူတို့၏ အပြစ် လည်း မဟုတ်သကဲ့သို့၊ မိ ဘများ၏အပြစ်လည်း မဟုတ်ပါ။ ဘုရားသခင်၏ဘုန်းထင်ရှားမှု သက်သက်သာဖြစ်ကြောင်း(ရှင် ယောဟန် ၉း၃)တွင် ဖော်ပြထား ကြောင်း၊ ယုံကြည်သူများကို သ တင်းကောင်းပါးရင်းဖြင့် အငယ် ဆုံးသောသူများကို ပြုစုရာတွင် ထိရောက်သောပြုစုမှု ပြုနိုင်ရန် သေးငယ်သော သတင်းအချက် အလက်တချို့ ဖြင့် တင်ပြအပ်ပါ သည်။

ဒေါ်ခင်သီတာကိုကို
(ဒုကျောင်းအုပ်)
Lighthouse Learning Center
မှတ်ချက်။ ။Lighthouse Learning Center ၏ ကျောင်းအုပ်ဆရာမ ဒေါ်ရီဝေလင်း(မလု)နှင့် ဆွေးနွေးရင်း ရေးသားတင်ပြခဲ့ပါသည်။